Çocuğunuzun Gelişimi Normal Mi?

Bir çocuk nöroloğu tarafından yazılan “Bir çocuğun ilk 365 günü” adlı kitapta çocuğun gelişiminin kronometrik saat gibi işlediği vurgulanmıştır. Çocuk doktorları ise, her sağlıklı bebeğin belli aylarda belirli bir sırayla oturmayı, yürümeyi, düşünmeyi ve konuşmayı öğrenmesi gerektiğini görüşündedir. Bazı bilim adamları ise gelişim açısından zamanlamalarda daha esnek davranılması gerektiğine inanırlar. Bunu savunan bilim adamları “normal gelişim” sözcüğünü kullanmayı da sevmezler, çünkü bu sözcük bebeklerin belirli kurallarla geliştiği gibi yanlış bir düşünce uyandırır.

Her çocuğun gelişim hızı farklıdır

Daha doğumdan itibaren birbirinden farklı olan bebeklerin benzer şekilde gelişmelerini beklemek yanlıştır. Her çocuğun gelişimi kendine özgüdür. Kesin olan tek şey, hedefe ulaşılırken geçilen yol değil, hedefe ulaşabilmektir.

Çocuk doktorları kısa bir süre öncesine kadar, çocukların yürümeye başlayabilmeleri için, önce belli bazi gelişim süreçlerini tamamlamaları gerektiğini düşünürlerdi; bebeğin önce karın üstünden sırt üstüne, daha sonra ise sırt üstünden karın üzerine dönebilmesi, oturup, emeklemesi, tutunarak ayağa kalkması, ayakta durup, yürümesi gibi.

Günümüzde bu düşünce geçerliliğini yitirmiştir. Örneğin 6 aylıkken desteksiz oturabilen, ancak hala dönemeyen bebekler gibi hiç emeklemeden yürümeye başlayan çocuklar da vardır. Böyle çocukların anneleri ‘niçin hala emeklemiyor’ diye gereksiz endişeye kapılırlar. 10 aylıkken yürümeye başlama gibi, ilk defa 18 aylıkken yürüyebilme de normaldir. Eskiden bir bebek 11 aylık olduğu halde emeklemediyse, gelişiminde bir gerilik olduğu kabul edilerek, fizyoterapistlerin yardımıyla jimnastiğe başlanırdı. Oysa günümüzde bebeklerin yüzde 13 – 29’unun hiç emeklemeden yürüdüğü, bazı bebeklerin ise poposunun üzerinde sürünerek ya da yan yan giderek hareket ettiği bilinmektedir. Normal emekleme yerine yan yan sürünerek giden bebeklerin anneleri, kalça çıkığı gibi bir sorundan şüphelenerek gereksiz yere endişelenirler.

Tüm endişelere rağmen bebekler en geç 18. ayda yürümeye başlarlar. Konuşma ve diğer beceriler de her çocukta farklı hızlarda gelişir. 10. ayda yürüyebilen çocuk, ilk kelimelerini 2 yaşında söyleyebilir. Bu süreçler belli yetenek ve hareketlerin yapılabilmesini kapsar. Bebeklerin yüzde 80 – 90 gibi büyük çoğunluğu bu dönemlerde belirtilenleri yapabilir.

Bazı hareketlerin 3, bazılarının ise 6 ay gecikmeyle yapılabilmesi sorun yaratmaz. Önemli olan gelişimin ilerleme kaydetmesidir. Gelişimin durması ya da gerilemesi önemli bir sorun olduğunu gösterir. Çocuğun gelişimi açısından anne – babanın herhangi bir endişesi varsa, mutlaka doktora başvurulmalıdır. Anne, bebeği herkesten daha iyi tanıdığı ve birlikte vakit geçirdiği için, yaptığı gözlemler doktor muayenesinden daha doğru ve yararlıdır.

Gelişim bozuklukları, tehlike işaretleridir

Aşağıda belirtilen gelişim bozukluklarından herhangi biri bebeğinizde görülürse, mutlaka doktora başvurmalısınız. Bu belirtiler gelişiminde bir sorun olduğunu gösterir.

Bebek, ilk aylarda meme emmede ve yutmada zorluk çekerse, hazırlanan mamayı çok uzun sürede bitirirse,

• Beslenirken, altı temizlenirken ve banyo yaparken kasları kaskatıysa,
• Sessiz ve güçsüz ağlarsa
• Aşırı ağlıyorsa, yani günde üç saatten, haftada üç günden fazla,

Gereğinden az hareket ederse, anne mutlaka harekete geçmesi gerekir.

Bebek ne zaman desteksiz oturabilir?

Bebeğin desteksiz oturabilmesi için, karın ve sırt kasları yeterince gelişmiş olmalı. Bir bebeğin yerde sürünmesi, dönebilmesi, sinir ve kas gelişiminin iyi olduğunu göstermektedir. Normal gelişen bebek ortalama 6 aylıkken destekli, 7. – 9. aylar arasında ise desteksiz oturmaya başlar. Bebeğinizi oturturken belini ve sırtını mutlaka bir yastıkla destekleyin, omurgasının zarar görmemesi için 10 – 15 dakikadan uzun bir süre oturtmayın. Ayrıca böyle bir duruş, bebeğin hareket özgürlüğünü kısıtlar; dolayısıyla hareket gelişimi engellenir. Beslenme esnasında beslenme sandalyesinde ya da koltukta destekli oturabilir.

Bebek mutlaka emeklemeli mi?

Eskiden bebeklerin oturma, emekleme, bir yere tutunarak ayağa kalkmak, ayakta durmak ve yürümek gibi belli bir sırayla geliştiklerine inanılıyordu. Günümüzde bebeklerin belli bir sırayla gelişmediği, hatta bazı aşamaları atladıkları bilinmektedir. Örneğin bebeklerin yüzde 20’si hiç emeklemeden yürür. Gelişme sırası kalıtıma da bağlıdır. Gelişme düzeninin yüzde kırk oranında anne ya da babaya benzediği bilinir. Emekleme genelde 9. – 10. aylarda başlar. Bazıları ise ancak bir yaş civarında emekler.

Sağlıcakla Kalın.