Yaz ishallerinin önemli bir bölümü mikrop kaynaklıdır. Kaybedilen sıvı ve elektrolitler yerine konmazsa, çocuğun yaşamı tehlikeye girer. Çocukların yaz aylarında ishale yakalanmamaları için özellikle el temizliğine önem verilmesi konusunda uyarıda bulunuyor.
Normalden çok daha fazla sayıda ve sulu dışkı yapılmasına ishal denir. Yaz ishallerinin önemli bir bölümü mikroplardan kaynaklanır. İshalin yaz aylarında artmasının nedeni, çocukların dış ortamla iç içe bulunmalarıdır. Çocukların temizliğine gereken önem verilmezse, ishale yakalanmaları kaçınılmazdır.
Yeni doğan bebek: Anne sütü ile besleniyorsa, günde 8 – 10 kez dışkı yapar. Yani, hemen hemen her beslenmenin ardından dışkı yapılır. Anne sütü ile beslenen bebeğin dışkısı biraz suluca, ekşi kokulu ve altın sarısı rengindedir. Ancak bebek, bezde kalmayacak şekilde sulu, çok sayıda, kötü kokulu yada kan içeren dışkı yapıyorsa, ishal olduğu düşünülebilir. Bu durumda hemen bir doktora başvurulması gerekir.
Süt çocuğu ve daha büyük çocuklar: Her çocuğun günlük dışkılama sayısı farklıdır. Eğer çocuk günde 2 kez dışkısını yaparken, bu sayı birden 5 – 6 ya çıkıyorsa, bu bir ishal belirtisidir. Çocuğun dışkısı; sulu, kötü kokulu ve bazen yeşil renkte olabilir ya da kan içerebilir.
Yaz ishallerinin temel nedeni mikroplar
Yaz ishallerinin önemli bir bölümü mikrop kaynaklıdır. Bunlar virüsler, bakteriler ya da parazitler olabilir. Dış ortamda zaten mevcut olan mikropların vücutta yer edinebilmeleri için birtakım faktörlere gereksinimleri vardır. Hava sıcaklığı çok fazla olduğunda, açıkta bırakılan besin maddelerinin içinde mikroplar çok kolay üreyebilir. Bunun sonucunda ortaya çıkan besin zehirlenmesine bağlı olarak ishal görülür.
Yaz mevsiminde havuza ve denize girmek bir dezavantaj sayılabilir. Mikroplu sularda yüzüldüğü takdirde çocukta enfeksiyon görülme ihtimali artar. Çocuklar, yazın dış ortamla çok daha fazla temas halindedirler. Özellikle el temizliğine özen gösterilmezse, yaz ishaline yakalanmak kaçınılmazdır.
Yaz ishallerinin belirtileri
İshal, kırgınlık, normalden fazla sayıda ve sulu dışkı yapılması gibi belirtilerle kendini gösterir. Ancak şiddeti arttıkça, bu belirtilere eşlik eden başka bulgular da ortaya çıkar. Dışkıda kan ve havaleye kadar giden ateş görülebilir. Kusma ve ishal sırasında vücutta elektrolit adı verilen tuz kaybına bağlı olarak, kramplar meydana gelir. Yorgunluk ve yemekte isteksizlik olabilir.
Yaz ishallerinde çocuğa su verilmezse, yaşamı tehdit eder
Halk arasında “ishal olan çocuğa su verilmez” şeklinde yaygın bir kanı vardır. Oysa ishalde en önemli tedavi, yitirilen suyun yerine konmasıdır. Aksi takdirde, çocuğun ağzı ve dili kurur. Sıvı kaybına bağlı olarak zayıflama görülür. Sıvı kaybının ağır olduğu durumlarda, gözler ve bıngıldak çöker, derideki esneklik bozulur.
Karın derileri sıkılıp, kaldırıldığında eski haline dönmesi gecikir. Bu durumda çocuğun hemen hastaneye kaldırılması ve kaybedilen sıvının damar yoluyla verilmesi gerekir. Ayrıca, bağırsaklarda yitirilen su nedeniyle, çocuğun kalp yetmezliğinden yaşamı da tehlike altına girebilir.
Su karışımına dikkat
Tedavide, suyun tek başına verilmesi yeterli değildir. Suyla birlikte, kaybedilen elektrolitlerin de yerine konulması şarttır. Evde hazırlanan su karışımı hatalı olabileceğinden, elektrolitlerin fazlalığı sonucu yüksek ateş ve havaleye yol açabilir. Potasyum kaybına bağlı olarak, çocuğun dışkı yapması durur.
Aileler, hastalığın geçtiğini düşünür. Oysa, bir süre sonra çocuğun karnı şişer ve bağırsak felci ortaya çıkar. Çocuğa, eczanede hazır satılan şeker ve tuz eriyiklerinin verilmesi gerekir. Ancak bunların da bilinçli yapılmış olması önem taşır. Aksi takdirde fazla verilen tuz havaleye neden olabilir.
Çocuklarda Yaz İshallerinin Tedavisi
İshallerde tedavi etkene yöneliktir. Bakteri saptanan ishallerde, antibiyotik tedavisi uygulanır. Parazit varsa, buna yönelik ilaçlar verilir. Ancak virüs ishallerinin özgün bir tedavi yöntemi yoktur. Bu tür ishallerde destekleyici tedavi yöntemi uygulanır. Destekleyici yöntem; kaybedilen sıvının ve elektrolitin yerine konmasıdır. Bunun için çocuğa diyet uygulanır.
Tedavi sırasında, anne sütü asla kesilmemelidir. Tam tersine, anne sütü, teşvik edilmesi gereken bir diyet metodudur. Anne sütünün yanında ek gıda alan çocuklarda ise besinler diyet şekline dönüştürülür. Yapay mama ile beslenen çocuklara, inek sütü içermeyen mamaların verilmesi uygundur.
Yoğurt, inek sütü içermesine rağmen, ishal tedavisinde etkilidir. Normal besine başlayan çocuklara ise; peynir, püre, beyaz et, yağsız pilav ve makarna, kızarmış patates, havuç, elma ve şeftali verilebilir. Bunların yansıra, sade suda pişirilmiş pirinç ya da yoğurt çorbası da ishali durduran besinlerdir.
Yaz ishallerinde doktorunuza danışmadan çocuğunuza ilaç vermeyin
İshal ilaçlarının içinde kaolen denilen kil vardır. Bu tür ilaçlar çok fazla verilirse, bağırsak hareketlerini azaltarak, “bağırsak felçleri”ne yol açar. Buna halk arasında bağırsak düğümlenmesi de denir. Bazı ishal durdurucu ilaçlar da bağırsakta kıvam yaratır.
Çocuğun dışkısı, ishal değilmiş gibi kıvamlı olur. Oysa ishal devam eder. İshal bir tepki mekanizmasıdır. Bağırsaklarda bakteri ve parazit varsa bunların atılması gerekir. Ancak bunlar atılmazsa, bağırsaklarda biriken birtakım toksinler ve vücut için zararlı olan maddeler, birikmeye başlar.
Bağırsaklarda biriken mikropların kana karışması sonucu zehirlenme meydana gelir. Bu yüzden ishal tedavisinde eczaneden gelişigüzel ishal kesici ilaçların ya da şurupların doktor kontrolü olmadan alınması son derece sakıncalıdır. Çocuğun yaşamını tehlikeye sokabilir.
Yolculuğa Hazır Mısınız? İlgili Bağlantılara Göz Atın