Çölyak pastalağı aslında gluten enteropatisi olarak adlandırılan başta buğday olmak üzere çavdar, arpa ve yulaf gibi tahıllarda bulunan gluten adlı proteine vücudun anormal tepki gösterdiği bir hastalıktır. Bu durum, sindirim bozukluğuna bağlıdır. Çölyak hastalığına ait belitiler bir yaşından sonra görülmeye başlar. Bu yaştan sonra gluten ihtiva eden besinlerin tüketilmesi ile çocuklarda çölyak hastalığı belirtileri ortaya çıkmaktadır.
Çölyak genetik bir hastalıktır ve ebeveynlerden katılımsal olarak aktarılmaktadır. Çölyak ile ilintili hastalıklar Tip1 DM; Otoimmüntiroid, Otoimmün karaciğer, IgA eksikliği, Down, Turner ve Willians Sendromları olarak ifade edilir. Tedavi edilemezse çölyak hastalığının kısa ve uzun vadedeki riskleri vardır. Sıralanabilecek riskler, malabsorbsiyon, büyüme geriliği, hipokrommikrositer anemi, megoblastik anemi, kalsiyum ve K vitamini eksikliği otoimmün hastalıkların prevelansında artış, osteoporoz, kısırlık ve düşük, depresyon, lenfoma ile kalın ve ince bagırsak kanserleri gelmektedir.
Çölyak hastalığının görülme sıklığı giderek artmakla birlikte çocuklarda çok daha sık görülmeye başlanmıştır ve ebeveynler, çocuklarda çölyak hastalığı belirtileri ile ilgili detaylı bilgi sahibi olmak ister. Çölyak konusunda bilgi eksikliği olması nedeniyle hastalığın tanısı gecikmektedir. Hastalıkla ilgili bazı temel belirtilerin anlaşılmasıyla hastalığın tahmin edilmesi zor olmamaktadır. Çocukta belirli bir neden yokken şişkinlik, karın ağrısı, döküntü, bulantı, kusma, ishal veya gelişme geriliği gibi bazı belirtilerin görülmesi durumunda çölyak hastalığından şüphenilmesi gereklidir.
Çölyak hastalığı, önemli bir sindirim sistemi hastalığıdır ve yaşam kalitesini düşürür. Ciddi sağlık sorunlarına yol açan bu hastalıkla savaşanlar, beslenmelerine çok fazla dikkat etmelidir ve gluten içeren yiyecekleri tüketmemelidir. Çölyak hastaları yiyeceklerine hayatın sonuna kadar dikkat etmelidir. Ciddi bir sindirim sistemi rahatsızlığı olan çölyak hastaları diyet programlarından gluteni çıkartmalıdır. Bu yapılmadığında büyüme geriliğine bağlı olarak ciddi rahatsızlıklarla karşı karşıya kalabilirler. Gluten Enteropatisi adı verilen çölyak hastalığı, bağırsaklarda besin emilimini sağlayan yapıların bozulmasına neren olur. Çölyak hastaları Gluten isimli adlı proteine karşı son derece hassastır ve gluten ihtiva eden gıdalardan kesinlikle uzak durulmalıdır. Çölyak hastalığının sindirimle ilgili belirtileri görülür. Çocuklarda çölyak hastalığı tedavisi küçük yaşlarda başlamalıdır. Tedavi yöntemi de gluten diyetidir.
Çocuklarda Çölyak Hastalığı Belirtileri
Çölyak hastalığı, hafiften şiddetliye kadar belli bir yelpazede görülür. Belirti ve tanı, hastalığın şiddetine göre değişmektedir. Belirti ve tanılar, gluten içeren gıdaların tüketilmeye başlamasından sonra görülür. Çocuklarda görülen boy kısalığının yanı sıra büyüme ve gelişme geriliği de hastalığın erken tasını olarak nitelendirilebilir. Karın ağrısı, bulantı ya da kusma, ishal, davranış bozuklukları ile okul başarısında gözle görülen düşüş, çölyak hastalığındaki diğer belirtiler arasındadır.
Çocuklarda çölyak hastalığı belirtilerinin çıkışı ve şiddetindeki yükselme, yıllar süren zaman diliminde gerçekleşebilmektedir. Belirtilerin şiddeti genel olarak ergenlik döneminde biraz azalmaktadır. Çocukların akranlarına göre daha zayıf ve kısa boylu olması, gelişiminde yavaşlama görülmesi, birkaç haftadır geçmeyen bir ishalinin olması, bunun yanı sıra kronik kabızlık, bulantı ve kusmaların olması, farklı diş sorunlarının görülmesi, ergenlikte gecikmenin meydana gelmesi, tedavi uygulanmasına karşın geçmeyen bir kansızlığının bulunması, çölyak hastalığını akla getirmelidir ve hemen bu hastalık için test yaptırılmalıdır.
Belirtileri ise karın bölgesinde görülen ve öne doğru çıkan şişkinlik, yaşa ve kilo orantısızlığı, kasların zayıflaması, kansızlık, dışkıda anormallikler görülmesi, büyük tuvalet ihtiyacının giderek artması, kusma ve iştahsızlık, büyümede gerilik, ağız içinde aft görülmesi, gaz şikâyetleri, eklem ve kemik ağrıları, asabiyet ile ciltte kaşıntılı döküntülerin görülmesi, çölyak hastalığını akla getirmelidir. Ancak tüm bu belirtilerin sadece çölyak ile ilgili olduğunu söylemek yanlıştır. Belirtilerin çölyak hastalığı ile ilgili olup olmadığının anlaşılması için bir dizi test yapılması gereklidir. Çölyak hastaları glutensiz diyete devam etmedikleri takdirde çeşitli sağlık sorunları ile karşı karşıya kalabilir. Çocuklarda çölyak hastalığı tedavisi ise uzman hekim tarafından hazırlanan gluten içermeyen yiyeceklerin yer aldığı bir gıda listesine göre beslenmektir.
Çölyak hastalığı genellikle kalıtımsal olduğu ifade edilir. Ancak katılımsal özelliklerden söz edilirken anne, baba ya da yakın akrabalar arasında çölyak hastasının bulunması gerekli değildir. Bu nedenle çocuktaki tüm gelişmeler dikkatli bir şekilde izlenmesi gereklidir., Çocuğun yaşıtları ile karşılaştırıldığında kısa ve zayıf olması, gelişiminde yavaşlama meydana gelmesi, dişlerde sorunlar ortaya çıkması, ergenliğin gecikmesi, çölyak hastalığında sıklıkla rastlanan şikayetlerin başında gelmektedir. Çocukta uzun süren kabızlık, ishal ve karın ağrısı veya kusma görüldüğünde çocukta çölyak hastalığının bulunduğu düşünülmelidir. Bu gibi durumlarda çocuklarda çölyak hastalığı tedavisi için uzman bir hekimden destek alınmalıdır.
Çocuklarda Çölyak Hastalığının Tedavisi
Çölyak hastalığı ile ilgili bilinen tek tedavi yöntemi, gluten içermeyen besinlerle bir diyet programı başlatmaktır. Bu diyet programında buğday, arpa, çavdar ve benzeri gluten ihtiva eden tahıllarla bunların bulunduğu bütün gıda kesinlikle uzak durulmalıdır. Bu tahılların yerine gluteni olmayan mısır ve pirincin tüketilmesi daha doğru bir karardır. İlave olarak çocuklarda çölyak hastalığı varsa tahta ve teflon mutfak aletleri kullanılmamalıdır. Bu mutfak aletlerinde gözenekler vardır ve bu gözenekler nedeniyle üzerlerinde gluten kalıntısı kalabilmektedir. Ayrıca çocuklarda bağışıklık sistemi ile sindirim sistemine güç veren kefir ve benzeri probiyotik özellikleri olan gıda ve ilaçların tedavide yararlı olduğu belirtilmektedir.
Çölyak hastalığı, giderek toplumsal boyutlara ulaşmaya başlayan bir rahatsızlıktır ve çocuklarda çölyak hastalığı tedavisi, gluten diyeti ile sürdürülür. Bu hastalık, bağışıklık sitemindeki bozuklukla ilgilidir. Çölyak hastalığının yetişkinlerde ve çocuklarda değil bebeklerde de görülmesi söz konusudur. Bu hastalık genetiktir. Dolayısı ile bebeklik çağında başlamaktadır. Ancak erişkinlik dönemine kadar fark edilmeyebilir. Ailesinde çölyak hikayesi olan ebeveynler, bebeklerini çok iyi gözlemlemelidir. Çölyak hastalığı bebeklik çağında anne sütü ile beslenmenin yanı sıra glutenli ek gıdaların verilmesi ile teşhis edilebilir. Çölyak hastalığında buğday, arpa ve çavdar gibi gluten ihtiva eden tahılların tüketilmesiyle birlikte iştahsızlık, ishal, kusma, karın şişliği ve huysuzluk gibi sorunlar ortaya çıkmaktadır. Bu tür rahatsızlıklarla çölyak akla gelmelidir. Yağlı dışkılama olması da çölyak hastalığında görülen önemli belirtilerin arasında yer alır. Bu durumda anne sütüne ilave olarak verilen gıdaların gluten içermemesi gereklidir.
Sağlıcakla Kalın.
İlginizi çekebilecek konular