Çocuklarda üst solunum yolu enfeksiyonlarından sonra ikinci en sık görülen enfeksiyon, idrar yolu iltihaplanmasıdır. Nedeni belli olmayan ateşli küçük çocuklarda mutlaka idrar tahlili yaptırılmalıdır. Aksi takdirde bu hastalığın tanısı konamaz ve böbreklere zarar verebilir.
Çocuklarda idrar yolu enfeksiyonlarının belirtileri nelerdir?
Mesaneyi tutan iltihaplanmalarda çocuklar sık idrara gitme, idrar yaparken yanma, karın ağrısı, idrar yapma isteğiyle birlikte acilen tuvalete gitme ihtiyacı, tuvalete gidinceye kadar altına birkaç damla idrar kaçırmadan yakınırlar. Böbreği tutan iltihaplanmalarda ise klasik olarak yüksek ateş ve yan ağrısı olur.
Ayrıca böbreği tutan iltihaplanmalarda mesane de tutulabildiğinden mesane iltihabına yönelik bulgular da ortaya çıkabilir. Küçük çocuklarda yüksek ateş dışında bu bulgular olmayabilir veya ifade edilemeyebilir. Süt çocuklarında ise kusma ve ishal gibi sindirim sistemine ait yakınmalar ön plandadır. Yani, idrar yolları iltihabına ait ateş dışında hiçbir bulgu olmayabilir.
Çocuklarda idrar yolu enfeksiyonların da tanı nasıl konulur?
Büyük çocuklarda yakınmalardan yola çıkarak tanı koymak zor değildir. Küçük çocuklarda ise belirtiler belirgin olmadığından hastalık atlanabilir veya başka bir enfeksiyon (üst solunum yolu enfeksiyonu veya bağırsak iltihabı) zannedilebilir.
Ateşin nedeni belli olmayan her çocukta, idrar yolu enfeksiyonu mutlaka düşünülmeli ve araştırılmalıdır. Ancak bu şekilde küçük çocuklarda idrar yolu iltihaplarını saptamak mümkün olabilir. İdrar yolu iltihaplanması düşünülen çocuklarda idrar tahlili ve idrar kültürü ile sonuca gitmek mümkündür.
Çocuklarda idrar yolu enfeksiyonların da erken tanı neden önemlidir?
İltihaplanma küçük çocukların böbreklerine, erişkinlere göre çok daha fazla zarar verebilir. Geç teşhis edildiğinde hasar oranı artar. Vücut savunma hücreleri bakterileri öldürürken, böbrek dokusunu oluşturan hücreler de zarar görür. Zarar gören normal doku, yerini işlev görmeyen bir dokuya bırakır. Bu da görev yapan böbrek dokusunun azalmasına yol açar. Bu nedenle özellikle küçük çocuklarda idrar yolları iltihaplanmalarında erken tanı konulması çok önemlidir.
Çocuklarda idrar yollarında enfeksiyon neden oluşur?
Enfeksiyon etkeni (bakteri), yenidoğan dönemi haricinde idrar yolunun dışa açılan kısmından girer. Büyük çocuklarda ve erişkinlerde, normal koşullarda bu bölge çevresinde (perineal bölge) iltihap etkeni olmayan iyi huylu bakteriler oturur. Bu bakterilerin yerini iltihaplanmaya yol açan türde bakterilerin alması, iltihap etkeninin vücuda girmesi ve dolayısıyla idrar yolu iltihabının oluşması için ilk adımdır. Küçük çocuklarda bu bölgede zaten iltihaba yol açan bakteriler bulunduğundan, erişkinlere göre iltihap daha kolay meydana gelir.
Çocuklarda idrar yolu enfeksiyonları nasıl tedavi edilir?
Kusması ve yüksek ateşi olmayan, genel durumu iyi olan, sıvı kaybı olmayan çocuklar ayaktan tedavi edilebilir. Kusan ve yüksek ateşi olan, genel durumu kötü olan ve sıvı kaybetmiş çocuklar, ateş düşüp genel durumu düzelinceye kadar hastaneye yatırılmalıdır. Ateşli idrar yolu enfeksiyonlarında antibiyotik tedavisi, 10 güne tamamlanmalıdır. Mesane iltihaplarında 5 ile 7 günlük tedavi süresi yeterlidir. Yakınmaların geçmesi, antibiyotiğin erken kesilmesini gerektirmez. Yeterli süre antibiyotik kullanılmaması durumunda iltihaplanma tekrarlayabilir.
Çocuklarda idrar yolu enfeksiyonların da ne tür incelemeler yapılmalıdır?
İlk defa idrar yolu iltihaplanması geçiren her çocuğun idrar yolları, ultrasonografi ile incelenmelidir. Ultrasonografi ile idrar yollarında doğuştan herhangi bir daralmanın olup olmadığı incelenir. Eğer daralma saptanırsa, bu çocuklarda cerrahi tedavi gerekebilir. Ayrıca, 5 yaşın altında ve ilk defa idrar yolu iltihaplanması geçiren her çocuğa, işeme sistoüretrografisi çekilmelidir.
(sondalı mesane filmi). Bu işlem sırasında çocuklara sonda takılması gerektiğinden, aileler ve çocuklar bu yöntemden hoşnut kalmazlar. Bu nedenle bazı çocuklara bu film çekilememektedir. Oysa bu film, mesaneden böbreklere doğru idrar kaçağı olup olmadığını bize gösterir. Mesaneden böbreğe idrar kaçağı olan çocuklar, idrar yolları iltihaplanması sırasında diğer çocuklara göre daha fazla risk altındadırlar. Bu çocuklarda böbrek dokusu hasarı olma olasılığı daha yüksektir. Bu nedenle mesaneden böbreğe doğru idrar kaçağı olan çocukların mutlaka belirlenmesi gereklidir. Bu işlem de yalnızca işeme sistoüretrografisinin uygulanmasıyla mümkündür.
Çocuklarda idrar yolu enfeksiyonlarında uzun süreli koruyucu tedavi gerekli midir?
Sık idrar yolu enfeksiyonu geçiren veya mesaneden böbreğe doğru idrar kaçağı olan çocuklarda, uzun süreli baskılayıcı antibiyotik tedavisi faydalıdır. Uzun süreli, baskılayıcı antibiyotik tedavisinde, normal günlük antibiyotik dozunun üçte biri veya dörtte biri gece yatarken tek doz halinde verilmektedir. Uzun süren bu tedavinin çocuklara herhangi bir zararı olduğu gösterilmemiştir.
Asemptomatik bakteriüri tedavi edilmeli midir?
Bazı çocuklarda idrar yolu iltihabına ait bulgu olmamasına ve idrar tahlilinde lökosit saptanmamasına rağmen bakteriüri (idrarla bakteri atılması) mevcuttur. Bu durum çoğunlukla, tesadüfen yapılan idrar kültürlerinde ortaya çıkmaktadır. Bu hastalara antibiyotik tedavisi uygulanmasına gerek yoktur. Çünkü bu çocuklarda idrar yoluna yerleşmiş bulunan bakteriler, iltihap yaratmayan iyi huylu bakterilerdir. Bu iyi huylu bakteriler, iltihaplanmaya neden olan kötü huylu bakterilerin idrar yollarına gelip oturmasını engellemektedir. Bu nedenle antibiyotik kullanımı, iyi huylu bakterilerin ortadan kalkmasına ve kötü huylu bakterilerin idrar yollarına yerleşmesine zemin hazırlamaktadır.
Sağlıcakla Kalın.
Keşfetmeye Devam Edin: İlgili Bağlantıları Kullanın