Göz, burun ve üst solunum yolunu örten mukozolarda (deride) çoğunlukla çimen ya da çiçek polenlerine karşı gelişen alerjik reaksiyonlara “Saman Nezlesi” adı verilmektedir. Saman nezlesi ayrıca, ev tozlarına, aşırı nem sonucu üreyen küf mantarlarına ve kedi, köpek gibi hayvanların salya ve tüylerine bağlı aşırı duyarlılıkta da gelişebilir. Hastalık genellikle birinci yaştan önce başlar.
Saman nezlesini engellemenin en iyi yolu saman nezlesine neden olan etkenlerden kaçınmaktır. Ancak bunu gerçekleştirmek zordur. Bazı ilaçlar alerjinin ortaya çıkmasını engelleyebilir. Örneğin bahar – yaz aylarında polenlere bağlı alerjisi olanlarda polen mevsimi başlamadan önce sodyumkromoglikat içeren optikrom gibi göz damlası ya da burun damlalarının kullanılması yararlıdır.
Hastalık genellikle ailevidir
Anne ya da babadan bir tanesinde alerji mevcutsa, çocukta yüzde 40, her ikisinde de alerji varsa yüzde 70 olasılıkla çocukta saman nezlesi gelişir.
Alerjiye yol açan maddeler solunum yoluyla alındıktan hemen sonra hapşırmaya, nezleye, burun tıkanmasına, gözlerde sulanma, kızarma, çapaklanma ve göz, burun ve damakta kaşanma hissine yol açarlar. İlk başlarda berrak renkli olan salgı burun ve sinüs boşluklarında fazla miktarda birikerek dolgunluk hissine ve baş ağrısına yol açabilir. Alerjinin üzerine iltihap eklenirse burun akıntısının rengi sarımsı yeşile döner. Dolayısıyla orta kulak ve sinüs iltihabı gelişmesine zemin hazırlar.
Saman nezlesi çocuklarda sinirliliğe, aşırı yorgunluğa, uyku ve beslenme problemlerine neden olur. Saman nezlesi yalnızca bahar ve yaz mevsiminde gelişiyorsa ev tozu, küf mantarı, kedi, köpek, sigara dumanı, çeşitli besinler gibi etkenler sorumludur. Saman nezlesi polenlere ve çiçek tozuna bağlıysa, polenlerin havada uçuştuğu aylarda çocuğun saçı ve vücudu her gece yatmadan önce yıkanarak polenler uzaklaştırılmalıdır. Yatak odasının camları kapalı tutulmalıdır.
Havalandırma için filtreli havalandırma sistemlerinden yararlanılabilir.
Gözlerdeki kaşınmayı gidermek için soğuk kompreslerden yararlanılabilir. Kirpik dipleri her gece bebe şampuanı ile iyice yıkanarak alerjen maddeler uzaklaştırılmalıdır. En kısa zamanda bir çocuk doktoruna başvurulmalıdır. Saman nezlesinin ne zaman ve nerede ortaya çıktığı takip edilerek hastaya yardımcı olunabilir.
Bazı durumlarda saman nezlesine neden olan etkeni öğrenmek için alerji testlerine baş vurulabilir. Saman nezlesinde, yukarıda bahsedilen ilaçların dışında, antihistaminikler de kullanılır. Şişlik, kızarıklık, kaşınma, sulanma gibi alerji belirtilerinden sorumlu olan histamin denen insan vücudunda yapılan bir bileşiktir. Antihistaminik ilaçlar histamini bloke ederek alerjinin ortaya çıkmasını engeller. Uyku ve dalgınlık bu ilaçların en sık gözlenen yan etkisidir. Daha ağır durumlarda geçici süre kortizon verilebilir. Alerjiyi en iyi kontrol altina alan ilaç olmalarına karşın yan etkileri nedeniyle kortizon içeren ilaçlar doktorun önerdiği süreden daha fazla kullanılmamalıdır.
Antihistaminikler doktora danışmadan verilebilmesine karşın kortizon içeren ilaçlar asla doktor önermedikçe kullanılmamalıdır. Kortizon kullanılacaksa göz damlası ve burun spreyi gibi yerel etkili ve sistemik dolaşıma emilişi az olan preparatlar tercih edilmelidir. Ağır durumlarda immunoterapi (= aşılama) kullanılabilir. Bu amaçla birkaç yıl süreyle, haftada iki kez giderek artırılan dozlarla deri altına polen ekstresi enjekte edilir. Bu şekilde vücudun bu alerjene alışarak reaksiyon göstermemesi sağlanır.
Saman nezlesi şubat ayının sonundan kasım ayının başına kadar sürer. Ev tozu, küf mantarı ya da kedi – köpek alerjisi tüm yıl boyunca sürer. Bazen saman nezlesi kendiliğinden, hiç tedavi edilmeden bir süre için ya da tamamen ortadan kalkabilir.
Sağlıcakla Kalın.
Keşfetmeye Devam Edin